Ενόψει Πάσχα...

Μέρες που είναι δεν μπορείς παρά να σκέφτεις τη σύνδεση που υπάρχει μεταξύ θείου και ανθρώπου... Η θρησκευτική πίστη κάνει τον άνθρωπο καλύτερο ή χειρότερο; Εξευγενίζει την ψυχή μας ή την σκλαβώνει; Το ερώτημα αυτό δεν έχει μονοδιάστατη απάντηση, και προφανώς εξαρτάται απο τις αντιλήψεις και αξίες του εκάστοτε ατόμου που καλείται να το απαντήσει.

Η θρησκευτική πίστη αντλεί τη δύναμή της από την πρόσβαση που, απλόχερα ή μη, προσφέρει το ποιμνιό στην Κεφαλή της εκκλησιαστικής αυτής κοινότητας. Με την παραδοχή της συμμετοχής μας στην κοινότητα, που ονομάζεται εκκλησία, συνειδητά δίδουμε το δικαίωμα στους έχοντες την εξουσία στην πυραμίδα της ιεραχίας της κοινότητας, να ασκούν αυστηρό έλεγχο στην επιλογή των πραξεών μας (βλ. ο χαρακτηρισμός αμαρτωλός, ανάγκη μετάνοιας). Η κοινότητα της εκκλησίας παύει να έχει οποιοδήποτε δικαίωμα, από τη στιγμή που επιλέγουμε την αποχώρησή μας από το θρησκευτικό ποίμνιό της.

Η χριστιανοσύνη, με φιλοσοφικούς όρους, αποτελεί ένα ηθικό σύστημα, με εμφανείς αδυναμίες. Προσωπικά, δεν έχω σκοπό να εισέλθω σε αξιολόγηση των αδυναμιών αυτών, παρά μόνο σε επισημάνσεις, εφόσον στην πραγματικότητα η ηθικότητα σχετίζεται με υποκειμενικές έννοιες και όχι καθολικές, με αμφιλεγόμενο περιεχόμενο. Το ηθικό αυτό σύστημα κινείται σε ένα φαύλο κύκλο, με περιοριστικές παραμέτρους και πραγματεύεται την αξία της ζωής ως απόλυτη αξία και το αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης. Από τη μια πλευρά, ενώ έχεις το δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής, από την άλλη η οποιαδήποτε παρέκκλιση έναντι του λόγου του Θεού, έχει ως αποτέλεσμα την αιώνια καταδίκη σου. Ο άνθρωπος κάτω από τη σκέπη της άγρυπνης χριστιανοσύνης δεν είναι τίποτα άλλο από μια μαριονέττα σε ένα επιχρυσομένο κουτί, με περιορισμένες κινήσεις που ονομάζονται ελεύθερη βούληση. Οποιαδήποτε προσπάθεια δραπέτευσης αναγνωρίζεται ως αμαρτία και έχει ως επακόλουθο την εκδίκηση του Θεού. Βασικά είσαι μέρος ενός παιχνιδιού, που πρέπει να παίζεις βάσει των κανόνων, των δικών τους κανόνων.

Από την άλλη, θα μπορούσε κανείς να αναγνωρίσει μέσα στο λόγο του Θεού την απόλυτη ισότητα όλων των ανθρώπων, αφού ενώπιον του όλοι είναι ίσοι. Η διακήρυξη της πεποίθησης να αγαπάς τον άλλο, όπως ακριβώς αγαπάς τον εαυτό σου, αποτελεί τον ανώτερο εξευγενισμό του πνεύματος, που μπορεί να επιτύχει ο άνθρωπος, νικώντας κάθε υλική του εξάρτηση στο κοσμικό κοινωνικό γίγνεσθαι. Αυτό, όμως, πρέπει να επιτυγχάνεται ως αυτοσκοπός, ανεξαρτήτως οποιωνδήποτε κινήτρων και προθέσεων π.χ. δεν κλέβω για να πάω στον παράδεισο, αλλά δεν κλέβω διότι δεν θα ήθελα να με κλέψουν.

Η χριστιανοσύνη πραγματεύεται, επίσης, την αιώνια σύγκρουση αντιθετικών δυνάμεων, π.χ. καλού-κακού, δυνατού-αδυνάτου, αμαρτωλός-χριστιανός. Πρόκειται, όμως, για έννοιες που το περιεχόμενό τους ορίζεται με βάση το λόγο του Θεού, πλαισιωμένος από έλλειψη κατανόησης της ανθρώπινης αδυναμίας. Ο χριστιανικός λόγος τελικά σχετίζεται με την επίτευξη του ανθρώπου να αγγίξει το θείο, έχοντας κατακτήσει την απόλυτη αυτοκυριαρχία έναντι της σαρκικής ηδονής ή αποτελεί έλλειψη εσωτερικής δύναμης να παλέψει κανείς για επιβολή και κατάκτηση της επίγειας εξουσίας, αναγνωρίζοντας στον εαυτό του τις ιδιοτήτες του αδυνάτου και του ανίκανου να αντιδράσει στην όποια πάλη με τους ισχυρούς; Δεν έχω απάντηση....


Αυτό που μπορώ να πω είναι πως η πίστη αποτελεί προσωπική υπόθεση, και ουδόλως σχετίζεται με την Κεφαλή της Εκκλησίας. Ο άνθρωπος πρέπει να ψάξει μέσα του να βρει απαντήσεις, έστω και αν αποφασίσει πως καθοδηγητής του στο εσωτερικό αυτό ταξίδι θα είναι ο λόγος του Θεού. Ο καλύτερος ερμηνευτής του λόγου του Θεού είναι ο εκάστοτε άνθρωπος, που επικαλείται το όνομά του και όχι οι προβοκάτορες της εκκλησίας.

Προσθήκη στις 7/4:
Διάβασα πριν από λίγο, αφού έγραψα το ποστ αυτό, το εξής ενδιαφέρον άρθρο:

Παραθέτω επιλεγμένα κομμάτια...

- Τι ήταν εκείνο που καθιέρωσε τη χριστιανική πίστη;

«Ήταν ότι ξαφνικά ο Θεός, που στις άλλες θρησκείες βρίσκεται έξω από τον κόσμο και ορίζει με τη θέλησή του απ' έξω και από μακριά τα πράγματα, εδώ μπαίνει στον κόσμο, δίνει μια αίσθηση και μια πραγματικότητα ελευθερίας, άγνωστης στους ανθρώπους τού τότε. Όταν ο Θεός είναι σαν και μένα, τότε έχω ένα πρότυπο μέσα μου και, αντί να μοιάζω με τα πράγματα που είναι απέναντί μου, κοιτάζω να ολοκληρώσω την εσωτερική μου πραγματικότητα. Έδωσε, με άλλα λόγια, μια μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον άνθρωπο, ζητούσε απ' αυτόν υπευθυνότητα, αυτοσεβασμό - κάτι επαναστατικό για τα χρόνια εκείνα. Αυτή ήταν η μεγάλη του δύναμη, δεδομένου ότι οι πίστεις της εποχής κατέρρεαν, επειδή ακριβώς δεν έδιναν λύσεις σε βαθύτερες αγωνίες των ανθρώπων».

- Εκείνα που γεννούν τα περισσότερα ερωτηματικά είναι τα θαύματα. Πώς εξηγούνται, χωρίς να προσβάλλεται η νοημοσύνη μας;

«Τα θαύματα εξηγούνται απλοϊκά, με την ιδέα τής υπερφύσιν επεμβάσεως του Θεού στον κόσμο που ο ίδιος δημιούργησε. Το ότι μια θεία ενέργεια διορθώνει τη φύση του κόσμου, σημαίνει ότι η κοσμική δημιουργία παύει να αποτελεί θαύμα, ότι το αφύσικο γεγονός επικρατεί του δημιουργικού θείου ενεργήματος και της μεταμορφωτικής του σημασίας. Αντίθετα, ως σύμβολο μιας καινούργιας ζωής, το θαύμα διακρίνεται από την αφύσικη εξωτερική του εκδήλωση, εξ ου και τα ίδια τα Ευαγγέλια είναι πρώτα σημείο του Θεού προς τους ανθρώπους και δευτερευόντως γεγονός φυσικά ανεξήγητο ("τέρας"). Τα "σημεία" είναι συμβολικά γεγονότα με ορισμένο πνευματικό βάθος, το οποίο δηλώνει συνήθως την ήττα του κακού - τα "τέρατα" είναι εκπληκτικά γεγονότα, παράδοξα, τα οποία δεν έχουν καμία πνευματική σημασία. Τα θαύματα, λοιπόν, έχουν αξία αν τα καταλάβουμε ως πυρήνες νοήματος, γύρω από τους οποίους γίνεται μια καλύτερη κατανόηση της ήττας του κακού πάνω στη Γη».

- Ποιο είναι το μήνυμα της χριστιανικής πίστεως;

«Το μήνυμα είναι η αγάπη στη βασιλεία του Θεού. Ο Ιησούς λέει: "Άνοιξε τόσο, ώστε να χωρέσεις όλους τους άλλους". Γιατί η ανθρώπινη έκπτωση οφείλεται στη στενότητά μας, στην τσιγκουνιά που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο και τον κάνει να είναι τόσο αρπαγμένος από τον εαυτό του, ώστε να πεθαίνει ψυχικά πριν από το βιολογικό του θάνατο».


- Μελετώντας τα ευαγγελικά κείμενα, διαπιστώσατε αντιφάσεις ή πράγματα που δεν μπορούν να εξηγηθούν με τη λογική;

«Έχουμε πολλά πράγματα τα οποία είναι ασυμβίβαστα μεταξύ τους. Αλλά αυτό το ξέρουμε και δεν θεωρούμε ότι έχει καμιά ιδιαίτερη σημασία ως προς την ιστορικότητα των βασικών γεγονότων. Απλώς τα Ευαγγέλια έχουν γραφτεί πολύ αργότερα. Είναι κείμενα πίστεως και όχι κείμενα Ιστορίας, και βασίζονται σε μαρτυρίες πίστεως τις οποίες καλούνται οι πιστοί, με τη δική τους πίστη, να ζήσουν».

ΣΤΕΛΙΟΣ ΡΑΜΦΟΣ - Εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ: «Η κοινωνία μας ζει στο 2007 και η Εκκλησία μας στο 1340», ΣΕΛ.68, 7/4/04